Op de avond van 24 augustus stapte de van oorsprong Russische miljardair Durov uit zijn privéjet. Direct daarna werd hij door de Franse autoriteiten gearresteerd, zo meldt Reuters. Franse media melden dat hij was aangehouden omdat de politie van mening is dat Telegram criminele activiteit op de app de vrije loop laat gaan. Durov zou door het gebrek aan ingrijpen medeplichtig hebben gemaakt aan deze activiteiten.

Controverse rond Telegram

Telegram kan worden gezien als de Russische versie van WhatsApp. Wel zijn er een aantal verschillen. Telegram staat bekend als een platform dat volledige privacy zou bieden. Daarnaast heeft het een groot aantal unieke functies. Zo kunnen er tot wel 200 duizend mensen in een chatgroep zitten. Het is dan ook mogelijk om je telefoonnummer voor andere groepsleden te verbergen, iets dat op WhatsApp vooralsnog niet mogelijk is.

Telegram belandt regelmatig in het nieuws om de misstanden die er te vinden zijn op de app. Begin dit jaar werden er miljoenen drugsadvertenties geconstateerd op de app. Deze zijn openbaar toegankelijk en Telegram laat de drugshandel ongemoeid.1 Soortgelijke gevallen zijn er bekend over kindermishandeling, fraude en zelfs terrorisme op het platform.

Schijnveiligheid en medeplichtigheid

Met inmiddels richting een miljard gebruikers wereldwijd2 zal het niet verbazen dat het grootste deel van de gebruikers geen kwaad in de zin hebben. Voor een groot aantal landen heeft Telegram de positie die WhatsApp in Nederland heeft als populairste berichtenapp.

Maar nu komt het opmerkelijke: chats op Telegram zijn niet standaard end-to-end versleuteld. Bij groepen is dat zelfs helemaal geen optie. Dit houdt in dat Telegram het meerendeel van de chats, en élke groep, gewoon kan inzien.

En dan alsnog werkt Telegram niet mee aan politieonderzoeken. Er zijn talloze gevallen bekend van zeer stroeve communicatie tussen Telegram en de politie. Voormalig minister van Justitie en Veiligheid Yeşilgöz beaamde dat en noemde het in juni nog een zorgelijke zaak.3

Op Telegram zijn talloze gevallen van illegale content te vinden. Die zijn openbaar. Ook veruit de meeste privéchats kan Telegram inzien. En dan tóch structureel niet meewerken. Dat riekt naar belemmering van de rechtsgang. Telegram beweert niet bij de chats te kunnen, maar dat is dus simpelweg niet waar.

Telegram houdt zich daarnaast schuil achter het argument ‘vrijheid van meningsuiting’, maar die gaat hier niet op. Kom op zeg. Het is goed dat Telegram zich niet wil moeien met de gesprekken van individuen, maar het bedrijf doet bar weinig om deze gegevens ook technisch te beveiligen. Vallen kindermisbruik en drugsverkoop onder ‘vrijheid van meningsuiting’? Het is zelfs openbaar (Vrijheid van meningsuiting is overigens iets dat niet per sé van toepassing is op online platforms, het beheer van het platform gaat er zelf over wat het toelaat. Maar dat terzijde.)

Ik hoop dat de arrestatie van Pavel D. wat oplevert. Van mij hoeft de beste man niet levenslang te krijgen, helemaal niet. Maar Telegram moet meewerken met legitieme verzoeken van autoriteiten. De app mag niet langer een veilige plek zijn voor de onderwereld.